HABER 41 | Kocaeli Güncel Son Dakika Haberler
2025-09-05 17:51:23

Piyasalar dalgalı, politika netleşiyor: KKM bitti; savunma ve enerji yeni büyüme eksenleri

Doç Dr. Yasin Kalafatoğlu

05 Eylül 2025, 17:51

Piyasalar dalgalı, politika yönünü buluyor: KKM’nin tamamen bitmesi finansal sistemde yeni bir dönemi başlatırken; savunma sanayii ihracatı, enerji yatırımları ve tarım düzenlemeleri Türkiye ekonomisine yapısal katkılar sağlıyor.

Ancak siyasi belirsizlikler, yüksek yaşam maliyetleri ve halkın satın alma gücündeki erozyon güveni zorluyor. Borsa İstanbul’daki iyileşme ise umut ışığı sunuyor.

Türkiye ekonomisi dalgalı bir görünüm sergiliyor. Döviz ve altın piyasalarında istikrar sağlanamasa da, Borsa İstanbul’un yükselişle kapanışı umut veriyor. Enflasyon oranındaki yavaşlama halkın cebine henüz doğrudan yansımadı; gıda ve barınma maliyetleri hâlâ yüksek. 23 Ağustos 2025 itibarıyla Kur Korumalı Mevduat (KKM) tamamen kapatıldı ve bu karar finansal istikrar açısından kritik bir adım olarak değerlendiriliyor. Savunma sanayii ihracatındaki artış, 2025 hedeflerine ulaşma yolunda ilerlerken, enerji sektöründe Sakarya Gaz Sahası ve Akkuyu Nükleer Güç Santrali gibi projeler dış ticaret açığını azaltıcı yönde katkı sağlıyor. Tarım politikalarında yeni düzenlemeler, üretim kapasitesini ve istihdamı destekleyecek. Dünya Bankası, IMF ve Fitch gibi uluslararası kuruluşların değerlendirmeleri, Türkiye’nin büyüme ve finansal risk görünümünü şekillendiriyor. Ancak siyasi belirsizlikler ve halkın günlük hayatına yansıyan yüksek maliyetler, güven ortamını olumsuz etkiliyor. Genel olarak tablo, yapısal dönüşüm ve kısa vadeli risklerin iç içe geçtiği bir dönem sunuyor.

Türkiye ekonomisi 2025’in ikinci yarısında önemli bir dönüşüm eşiğinde bulunuyor. Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulamasının sona ermesi, finansal sistemde yeni bir dönemi başlatırken bankacılık sektöründe daha sürdürülebilir araçların öne çıkmasına imkân tanıyor. Bu adım, uzun vadede para politikası etkinliğini artırarak rezerv yönetimini güçlendirebilir. Ancak kısa vadede mevduat sahiplerinin alternatif arayışları piyasada geçici dalgalanmalara neden olabiliyor.

Enflasyonda yavaşlama eğilimi dikkat çekse de, yüksek gıda ve barınma maliyetleri halkın satın alma gücünü sınırlıyor. Akaryakıt fiyatlarının yatay seyri ulaşım maliyetlerini hafifletmiyor; geniş kitleler üzerindeki ekonomik baskı devam ediyor. Buna rağmen Borsa İstanbul’daki yükseliş, yatırımcı beklentilerinin olumlu seyrettiğini gösteriyor.

Savunma sanayii ihracatında elde edilen başarılar, Türkiye’nin küresel rekabet gücünü artırırken istihdam ve teknolojik gelişim açısından da stratejik katkı sağlıyor. 2025 yılında hedeflenen 7,3–8,5 milyar dolarlık ihracat rakamı, bu sektörün cari açığı azaltma potansiyelini ortaya koyuyor. Enerji tarafında ise Sakarya Gaz Sahası ve Akkuyu Nükleer Güç Santrali projeleri, enerji arz güvenliği ile birlikte dış ticaret dengesi için kritik rol üstleniyor. Yenilenebilir kaynakların kurulu güçteki %60’lık payı, sürdürülebilir büyüme hedeflerine paralel bir gelişme sunuyor.

Tarımda yeni destekleme modelleri ve Hazine arazilerinin üretime açılması, orta vadede verimliliği artırabilir. Ancak bu politikaların etkilerinin sahada ne kadar hızlı hissedileceği belirsiz. Uluslararası kuruluşların değerlendirmeleri ise dikkat çekiyor: Dünya Bankası büyüme tahminini %3,1 seviyesinde tutarken, IMF ve Fitch enflasyon ve finansal risklere vurgu yapıyor.

Sonuç olarak, Türkiye ekonomisi bir yandan yapısal reformlarla geleceğe hazırlanırken, diğer yandan siyasi belirsizlikler ve yüksek yaşam maliyeti ile sınanıyor. Finansal istikrarı destekleyen adımlar, ihracat ve enerji projeleri umut verici olsa da, güven ortamının pekişmesi için siyasi netleşme ve halkın alım gücünde iyileşme kritik önem taşıyor.

Günün Kapanışları — MB, Kapalıçarşı, Borsa

– Merkez Bankası kurları günlük 15:30’da ilan edildi.
– Kapalıçarşı: USD/TRY 41,24–41,29; EUR/TRY 48,03–48,15; Gram altın ~4.700 TL.
– Borsa İstanbul: BIST 100 kapanışı 10.803 (+%0,6).

Akaryakıt — Son Durum

– Benzin: ~53,0 TL/L
– Motorin: ~52,2 TL/L
– LPG: ~26,5 TL/L
Son günlerde fiyat değişimi olmadı (yatay).

Banka Faizleri — Güncel Görünüm

TCMB ve BDDK verilerine göre mevduat ve kredi faizleri yüksek seyrediyor. TL mevduat ve ticari/tüketici kredilerinde sıkılaşma eğilimi devam etmekte.

Rezervler — Son Hafta

TCMB brüt rezerv: 176,3 milyar $
Net rezerv: 45,7 milyar $
Swap hariç net rezerv: 32,5 milyar $

Enflasyon — Son Rakam ve Eğilim

– TÜİK: Yıllık TÜFE %33,52 → Ağustos’ta %32,6’ya gerileme bekleniyor.
– ENAG: Yıllık %65,49.
Disenflasyon süreci yavaş ama sürüyor.

KKM (Kur Korumalı Mevduat)

23 Ağustos 2025 itibarıyla KKM tamamen kapatıldı. Yeni hesap açılışları ve vade yenilemeleri sona erdi.

Dış Kuruluşlar & Citi

– Dünya Bankası: 2025 büyüme %3,1
– IMF: Enflasyonla mücadele vurgusu
– Fitch: Sanayide kaldıraç ve likidite riski
– Citi: Bankalarda ROE ~%29 beklentisi

Tarım — Yeni Düzenlemeler

– İşlenmeyen araziler sezonsal kiraya verilecek.
– 2025–2027 destekleme modeli yayımlandı.
– Hazine arazileri 10 yıla kadar tarım için kiralanabilecek.

Savunma Sanayii — İhracat ve Katkı

– Ağustos 2025 ihracatı: 834 milyon $
– Ocak–Ağustos toplamı: 5,4 milyar $
– 2025 hedefi: 7,3–8,5 milyar $
– İstihdam >100 bin, yerlilik oranı %80+

Enerji Politikası

– Sakarya Gaz Sahası: 9–9,5 milyon m³/gün üretim
– Akkuyu NGS: 2025’te deneme üretimi
– Kurulu gücün %60+’ı yenilenebilir
Enerji yatırımları cari açığı azaltıyor.

Cumhurbaşkanlığı, HMB ve Ticaret

– 2025 OVP ve Yıllık Program açıklandı.
– Hazine: Reform ve dezenflasyon mesajları.
– Ticaret: 77 maddelik 2025 İhracat Eylem Planı duyuruldu.

Siyaset ve Güven — CHP

CHP’de kurultay davası 8 Eylül’e ertelendi. Siyasi belirsizlik piyasa güvenini zedeliyor.

Halkın Cebine Etkisi

Gıda ve barınma maliyetleri yüksek. Akaryakıt sabit ama toplam ulaşım maliyetleri ağır. Satın alma gücündeki erozyon devam ediyor.

Günün Yorumu

Türkiye ekonomisi bugün dalgalı bir tablo çiziyor. Döviz ve altın tarafında istikrar sağlanamasa da, Borsa İstanbul olumlu kapanışla umut verdi. Enflasyondaki yavaşlama halkın cebinde hemen hissedilmese de, fiyat artış hızında düşüş geleceğe dair umut veriyor. KKM’nin sona ermesi finansal istikrarı artırma yönünde cesur bir adım olarak öne çıkıyor. Savunma sanayi ihracatı ve enerji yatırımları, dış ticaret açığını azaltacak yapısal katkılar sunuyor. Ancak siyasi belirsizlikler ve yüksek yaşam maliyeti, halkın güvenini zorluyor.

Sitemizden en iyi şekilde faydalanmanız için çerezler kullanılmaktadır.